Posts Tagged ‘ Kosovo ’

Saint Prizren


Prizreni i Shenjtë

Saint Prizren

Kishte kaluar kohë që nuk flitej shumë për të.

Qyteti shqiptar më në zë dikur, kishte humbur shkëlqimin e tij. I përshkruar si njëri ndër qytetet më atraktivë të regjionit për identitetin e tij socio-kulturor e historik, Prizreni si pak qytete të këtij kalibri, shumë herë përjetoi ngritjet dhe rëniet e tij.

Edhe pse vazhdimisht i banuar nga etni e struktura të ndryshme shoqërore, kjo gjë, më shumë se të mira i ka sjellë kokëçarje. Kultura lokale e ndikuar dhunshëm nga kulturat pushtuese gjatë shekujve, është shtresëzuar dhe transformuar deri në kufijtë e shpërfytyrimit. Jeta e varfër kulturore e eklipsuar nga trashëgimia e pasur religjioze, e bënë qytetin të identifikohet për shumë kohë vetëm me xhamitë, kishat dhe izolimin social konzervativ.

Ndërkaq në kohët moderne u shënua një zhvillim më domethënës në artin prizrenas. Nën sistemin jugosllav përkundër mbështetjes së vogël institucionale, krijimtaria artistike filloi të konsolidohet dhe të jetë përfaqësuese e denjë e kulturës shqiptare në ish Jugosllavi. Emra të njohur, jo vetëm nga bota e artit, por shkencës e politikës dolën pikërisht nga ky qytet.

Vitet e nëntëdhjeta ishin shkatërruese dhe si çdo qyteti tjetër të Kosovës, edhe Prizrenit i hoqën mundësinë për tranzicion normal kulturor e artistik. Nuk mund të thuhet shumë as për vitet e pasluftës, prej kur Prishtina dominoi në organizimet e festivaleve të filmit e teatrit. Mungesa e besimit, fondeve si dhe zhvendosja e krijuesve drejt Prishtinës lanë qytetin të mjaftohet vetëm me bukurinë, tregtinë e trashëgiminë e shenjtë fetare. Elemente këto, të rëndësishme, por jo të mjaftueshme për ta kompletuar profilin e merituar të qytetit. Të një profili aktual, dinamik dhe përmbajtjesor.

Dhe nëse i besojmë thënies se “gjërat e mira vijnë ngadalë”, atëherë, kjo po që do të vlente pikërisht për Prizrenin. Organizimi i përvitshëm dhe rritja konstante e festivalit të filmit dokumentar po i jep fund periudhës së athtë artistike të qytetit. Nuri kulturor i Prizrenit, ngadalë por sigurt po riinkarnohet. Dokufest, një gjetje kaq origjinale, po katalizon në mënyrë të përshpejtuar pozicionimin e qytetit në hartën kulturore ballkanike e evropiane.

Tashmë, në jubileun e edicionit të 10-të, festivali ka siguruar kredencialet artistike dhe komerciale të tij e të vetë qytetit. Ekonomia e vogël, gastronomia dhe zejtaria prizrenase po bëhen gjithnjë e më vibrante. Dokufesti, si asnjë festival tjetër shqiptar bën që vendi ynë të përshkruhet nëpër reportazhe e guida jo vetëm për të kaluarën e vrazhdë, por edhe për vlerat kulturore e artistike, të cilat pa dyshim e përplotësojnë peizazhin e vërtetë të saj.

Kështu, Prizreni i korrik-gushtit përvëlues po magjeps gjithnjë e më shumë banorët e tij, vizitorët e huaj, artdashësit. Njerëzit nga të gjitha ecejaket e jetës.

Me historinë e pasur, arkitekturën dhe ringjalljen kulturore, shqiptarëve, në kuptimin e plotë të fjalës po u rikthehet qyteti i tyre i shenjtë.

Saint Prizreni!

Sharmi Fetar


copyright - illyris

Konstantës agresive në rritje të zhvillimeve shoqërore në Kosovë nuk po i shpëton dot as diskutimi për ndërtimin e xhamisë për nevojat e besimtarëve në kryeqytet. E panevojshme sigurisht, përderisa deri vonë jemi ndjerë krenarë për trashëgiminë e larmishme fetare që kemi patur gjatë shekujsh. Në një Shqipëri me pothuaj 700 kisha katolike, 430 kisha ortodokse e 570 xhami gjërat duken më të relaksuara. Ndërsa Kosova me mbi 500 xhamitë e saj e me shumë pak kisha katolike, ka një prirje boshnjakëzimi e pozicionimi tekanjoz në sjelljen e disa besimtarëve të saj. E (pa)arsyeshme, e (pa)nevojshme, me pro et contra-t e veta, e gjithë kjo situatë vetëm sa e shpërfytyron sharmin fetar shqiptar.

Keqpërdorimi i fesë

Shih për këtë, askush nuk ka të drejtë që nevojën për ndërtimin e objekteve fetare ta përdorë për ekspozurë dhe ta njollosë me sjellje afektuoze, siç po ndodh këtyre ditëve në rrugët e Prishtinës. Apo të premtojë nëpër fushata se do të ndërtojë xhami e kisha, sikur bëjnë politikanët në Kosovë e Shqipëri. Shteti duhet të qëndrojë larg fesë, por njëkohësisht duhet të mbrojë fuqishëm vlerat karakteristike të shoqërisë sonë duke kontrolluar çdo veprim të dyshimtë të individëve apo organizatave që veprojnë në vend.

Tani jemi dëshmitarë të tendencës për radikalizim e imponim sidomos pas ardhjes së misionarëve dhe organizatave nga çdo cep i globit, të cilat më shumë se që kanë ndihmuar, e kanë komprometuar zhvillimin e shëndetshëm shpirtëror të shoqërisë. Kjo padyshim mund të na krijojë probleme të mëdha si shtet i ri që jemi.

Sa për referencë, një shembull tipik të tillë të zhbërjes shpirtërore kolektive e kemi fqinjin verior. Me politikën e kontrolluar nga feja, me ideologjinë kombëtare të strukturuar nga feja, e me ushtarakët vrasës të spërkatur me “ujë të shenjtë”, fqinjit nuk i mbeti më gjë për t’u krenuar. As për anën shpirtërore së paku. Se popujt e vegjël, të paktën, mbahen pas këtyre vlerave. Nuk e kanë luksin të jenë fetarë kryeneçë. Ai luks u takon shteteve të mëdha, SHBA-së, Iranit, Anglisë, Pakistanit, Indonezisë, apo Francës e Gjermanisë, të cilave u shkojnë para të majme për të menaxhuar dhe mbrojtur ideologjitë e tyre.

Kriza e besimit

Besimtarët dhe fanatikët e të gjitha feve në Kosovë, më shumë sesa për lokacionet e preferuara dhe për përmasat e objekteve fetare, duhet të shqetësohen për mënyrën se si të kultivojnë kulturën e besimit, si dhe respektin e dashamirësinë për fetë simotra. Pastaj se si të ruhen objektet ekzistente nga boshatisja dhe mungesa e besimtarëve. Nuk flitet këtu vetëm për Prishtinën, Tiranën, Prizrenin apo disa qytete tjera të mëdha që normalisht përthithin besimtarë që në fundjavë ia mësyjnë qytetit për ritet, por edhe për të shijuar të dalurit, shëtinë.

Ana tjetër e medaljes qëndron pikërisht në periferitë. Mjafton të shkohet nëpër shumicën e xhamive e kishave nëpër fshatrat e Kosovës e Shqipërisë dhe të takohesh me indiferencën pothuaj totale të shumicës absolute të të rinjve karshi riteve e besimeve, qoftë gjatë festave apo në rutinën e tyre ditore. Njëjtë mund të thuhet edhe për predikuesit moskokëçarës, të cilët shërbimin e bëjnë më shumë nga obligimi sesa nga dëshira për të transmetuar fjalën e mirë.

Xhamia e re

Në dekadën e fundit nga ndërtimet pa kriter është dëmtuar rëndë identitetit arkitekturor i pjesëve të tëra të qyteteve shqiptare. Tendenca për të zaptuar dhe jo për të hijeshuar hapësirat ku ndërtohet ka arritur kulmin. Gjithë kjo duket si garë mes ndërtuesish në kategorinë “kush ndërton më shëmtuar” sesa si zhvillim i mirëfilltë i arkitekturës.

Në rastin e ndërtimeve të banesave apo objekteve tjera administrative rregullat janë më të shpërfillshme, sepse në një kohë të caktuar ato edhe mund të largohen, ndërsa objektet e shenjta duhen trajtuar jashtëzakonisht kujdesshëm. Sepse ato mbesin përgjithmonë aty, dhe kështu nuk duhet ndërtuar kudo e dosido. Ato meritojnë lokacion dinjitoz dhe hapësirë të bollshme. Ato duhet të përkasin aty ku ndërtohen, të jenë në harmoni me objektet përcjellëse dhe të kenë gjithë infrastrukturën e nevojshme.

Lokacioni i propozuar në Ulpianë nuk i ofron një xhamie atë që i duhet. E futur në mes banesash urbane shumëkatëshe e në një terren të pjerrët xhamia do të dukej si një ndërtim i zorit, i dhunshëm. Edhe ndërtimi në hapësirat universitare do t’ia humbte atyre këtë emër. Për të mos anashkaluar legjitimimin indirekt që do t’i bëhej kishës millosheviqiane e ndërtuar padrejtësisht vite më parë.

Shkurtpamësia

Kur do të vijë koha kur ne do të mendojmë e punojmë me vizion, përtej emocioneve të momentit? A i duhet Prishtinës një xhami e ndërtuar domosdoshmërisht në qendër, në një qoshe të pjerrtë apo në një hapësirë të respektueshme dhe më në periferi? Në një hapësirë ku do të përkiste, ku të kishte hapësirë të mjaftueshme për infrastrukturën përcjellëse, që të shërbente jo vetëm për t’u falur, por si një kompleks multifunksional, qoftë bashkë me Qendrën Islamike.

Kjo do t’i ofronte qasje jo vetëm ca besimtarëve meshkuj, por gjithë të interesuarve, studentëve, vizitorëve familjarë e turistëve potencialë në të ardhmen. Kështu do nderohej besimi, feja, vetvetja. Përndryshe, shkurtpamësinë e sotme s’do na e falë e ardhmja.

Nëna e mirë e keqe


"Nëna e mirë e keqe" - © illyris 2011

Edhe pse si etiketë nuk duket e pëlqyeshme, kjo, si edhe çdo tjetër gjë e vlerësueshme në diskursin shoqëror, më shumë ndërlidhet me mungesën e përgjegjësisë. Një nënë e përgjegjshme nuk mjafton të kujdeset vetëm për punët e veta, apo vetëm të ndihmojë fëmijën e saj të hedh hapin e parë, por sjellja e saj shërben si pikë reference në zhvillimin e vazhdueshëm të fëmijës dhe në këtë mënyrë suksesin dhe mirëqenien e përbashkët në të ardhmen.

Papërgjegjësia permanente politike e shtetit amë që pas rënies së komunizmit nuk ka të falur, sa për jetët e njerëzve që jetojnë brenda Shqipërisë, po aq për jetët e shqiptarëve që jetojnë jashtë saj. Skemat piramidale, anarkia, zgjedhjet katastrofike, korrupsioni elitar, abuzimet e vazhdueshme me pushtetin lokal e qendror nga e djathta dhe e majta, janë realitetet historikisht të pandreqshme që Shqipëria ka prodhuar që nga rënia e komunizmit.

Efektet

Efektet e kësaj papërgjegjësie kanë impakt të brendshëm, dhe atë në formë të mungesës së investimeve serioze, papunësisë së lartë, largimit të të rinjve e shumë dëme të tjera, gjerësisht të njohura. Nga ky disfunksionalitet i shtetit shqiptar janë prekur vazhdimisht edhe Kosova me territoret tjera shqiptare në Ballkan. Ngërçet që përjeton Shqipëria kushtëzojnë në mënyrë të pashmangshme Kosovën, shpeshherë padrejtësisht. Në këtë rast nuk bëhet fjalë për marrëdhëniet Kosovë-Shqipëri, të cilat mbeten të paprekura dhe të pacenueshme.

Dihet që shteti shqiptar nuk ka kursyer asnjëherë asistencën e saj në ndihmë Kosovës pa marrë parasysh në ka qenë e udhëhequr nga e djathta apo e majta. Por përtej lidhshmërisë ndërmjet dy shteteve shqiptare, qëndrojnë marrëdhëniet që këto shtete kanë me rajonin dhe Evropën, ngaqë kur është në pyetje për trajtim dhe respekt, Evropa në kuluaret e saj nuk na sheh si dy shtete të veçanta, por vetëm si shqiptarë. Dhe kur në Shqipëri apo Kosovë gjërat shkojnë keq, domosdoshmërisht shemben balancat dhe bien kredencialet e të gjithë shqiptarëve në rajon.

Shembulli serb

Serbia, shteti më i sëmurë ideologjikisht në Evropë, në konflikt me pothuaj të gjithë fqinjët, shkaktare e shumë luftërave, sërish po na jep shembuj se si veprohet gjeopolitikisht. Me tërë barrën morale për të kaluarën dhe përkundër mungesës absolute të vullnetit të politikës, e kostos nacionaliste, prapëseprapë gjeti rrugë të joshë perëndimin duke arrestuar kriminelin e radhës. Dhe për këtë do të shpërblehet nga Evropa me integrim të përshpejtuar, derisa në anën tjetër shqiptarët që patën rastin e artë që nga rënia e komunizmit, sërish, për disa vota mbeten peng i integrimit. Një integrimi kaq të nevojshëm jo vetëm për veten, por edhe për forcimin strategjik të faktorit shqiptar në rajon.

Shanset e humbura

Shqipëria edhe pse nuk ka pasur konflikte të brendshme etnike apo luftë me shtetet fqinje, edhe pse nuk ka pasur llogari të palara me Hagën, nuk i shfrytëzoi kurrë këto avantazhe. E mbetur prapa në çdo hap të saj drejt anëtarësimit në BE, e vonuar jashtëzakonisht shumë në nënshkrimin e të gjitha marrëveshjeve me strukturat evropiane jo vetëm që humbi shansin për të qenë anëtare në valën e fundit të anëtarësimit, por tani nuk mund të qëndrojë as në linjë me shtetet e mbetura.

Kroacisë, Malit të Zi dhe Maqedonisë si kandidate zyrtare së shpejti do u bashkohet edhe Serbia, ndërkaq Shqipëria duket që mbeti për në trenin e fundit të integrimit, bashkë me Kosovën dhe Bosnjën. Sipas legjislacionit evropian një shtet anëtar i BE-së ka të drejtë që në mos të stopojë, së paku të prolongojë anëtarësimin e një vendi kandidat, duke kushtëzuar e përfituar për çështjet e nxehta bilaterale, sikur Sllovenia ndaj Kroacisë apo së fundmi Greqia ndaj Maqedonisë.

E se cilat do të jenë kushtëzimet që fqinjët tanë do na i bëjnë gjatë rrugës së tejzgjatur të integrimit, mbetet të shihet.

 

“Triumfalizmi”


"Triumfalizmi"

“Drejtësia u vu në vend” – ishte kjo fraza e përcjellur gojë më gojë nga të gjithë, pas lajmit për likuidimin e Bin Laden. Që nga presidenti amerikan Obama, kryeministri kanadez Harper, presidenti Topi, ambasadori Arvizu, presidentja Jahjaga e shumë liderë tjerë botërorë e lokalë. Duket se dhënia e kumtit nuk ka ndryshuar shumë nga e kaluara, kur lajmëtari dilte para turmës dhe sillte lajmin për fitoren apo humbjen e ushtrisë në betejë. Dhe derisa dikur lajmi ipej nga një maratonomak që vinte direkt nga beteja, në demokracitë moderne vetëm njerëzit e rëndësishëm e shijojnë emocionin e triumfalizmit, dhënien e lajmit të pritur gjatë. Se mbi çdo gjë tjetër, duhet ushqyer turmën. Më e çuditshme është kur kjo ndodh në një demokraci të zhvilluar si ajo e SHBA-së. Vendimi që vetë Obama të ishte lajmëtari për vrasjen e shumëpritur, e jo një zyrtar tjetër amerikan, qoftë edhe ushtarak i lartë, si dhe përtej këtij momenti, sjellja që bëri Uashingtoni zyrtar ndaj reagimit të opinionit publik, ngre shumë pikëpyetje. Normalisht lajmi për vrasjen e Bin Laden u pasua menjëherë me kërkimin e provave nga opinioni i gjerë botëror. Dhe po pastaj, arsyetimi se “ne nuk mbajmë trofe në duar” për të provuar kështu me fakte vrasjen e Bin Ladenit, sikur qëndron në disproporcion me reagimin euforik të Shtëpisë së Bardhë të ditëve më parë. 

Turmat
 
Të festohet kjo ngjarje në mënyrën se si e bënë amerikanët në Nju Jork dhe Uashington mbi të gjitha nuk ishte mënyra më civilizuese. Se nuk bëhej fjalë për një ndeshje sportive. Në atë mënyrë nuk u bëhej respekt as viktimave të 11 shtatorit. Me ato festime nuk u zhbë gjë dhe as bota nuk u bë më e sigurtë. Sigurisht që dëmet e 11 shtatorit ishin të mëdha. Përtej humbjes njerzore dhe asaj materiale më së shumti u dëmtua prestigji, egoja e Amerikës. Por festimet dhe thirrjet e turmave, qofshin spontane ose të mbështetura nga qeveria nuk dhanë mesazhin e pritur, nuk treguan pjekurinë e popullit amerikan, por treguan situatën në të cilën ndodhet kjo shoqëri, pasigurinë e saj në tërë këto vite dhe nevojën kaq të madhe për t’u kapur pas një fitoreje simbolike, sado të vogël, qoftë edhe eliminimin e një terroristi.
Euforia dhe festimet do të ishin më të kuptueshme, sikur Bin Laden të kapej apo vritej shpejt pas 2001-ës. Por tani, kur për shkak të moshës si dhe konsumit, ai edhe mund të ishte zëvendësuar nga pasardhësit e shumtë ideologjikë.
 
Bin Ladenët e Millosheviqët
 
Nuk duket punë e vështirë të përcaktohet nëse likuidimi fizik i një figure markante e një sistemi e ideologjie të caktuar, të cilësohet si fitore e vogël apo fitore e vërtetë. Vetë këto figura, më shumë se krijues të ideologjive, janë të zgjedhur të momentit të këtyre ideologjive të brumosura mirë e mirë që me kohë. Një figurë simbol duhet ta ketë çdo sistem, qoftë demokratik apo tiranik, por se sa të përkohshme janë këto figura tregon fakti se çdo devijim nga rruga e trasuar u ka kushtuar pozitën brenda për brenda ideologjisë. Për më tepër, sikurse simbolika që bartin këto figura, poaq mbetet simbolik edhe eliminimi i tyre. Kohët kanë treguar që ideologjitë nuk shuhen me eliminimin e figurave të tyre, ngaqë çdo ideologji është pjesë e një procesi që kërkon kohë për konsumin e saj, pa marrë parasysh kush qëndron në krye.
Simbolika e figurave në kohët moderne në secilën shoqëri ka një skadencë të përshpejtuar për shkak të ngopjes konstante të opinionit me to, duke bërë që një figurë e re lehtësisht të zëvendësojë një të vjetër.
Për këtë, njerëzimi nuk mund të festojë vdekje simbolesh duke parë që trashëgimia e tyre e lënë pas është hiperbolikisht më e rrezikshme. Si në rastin e Millosheviqit kur arrestimi, dënimi i mundshëm apo edhe vdekja e tij nuk duket se i ndihmoi popujt e ish-Jugosllavisë të harrojnë dëmet enorme dhe pasojat që po vuajnë edhe sot për shkak të ideologjisë së shtetit të tij. Faktet tregojnë se me vdekjen e Millosheviqit, as sot e kësaj dite Serbia nuk u bë një shtet më i mirë. Ndaj askujt. Prandaj, derisa një ideologji e rrezikshme është ende aktive, më shumë se çdo gjë tjetër, duhet të kihet kujdes. Se një Millosheviq e Bin Laden, në mos për t’u dënuar apo vrarë, një ditë do të vdisnin dosido. Ndërsa ideologjitë e tyre ende jetojnë e kultivohen, me apo pa figura simbole…

“Allahu Ekber”!?


"Mos ma kthe me t'keq"

Në marëdhëniet njerëzore, kur dikush ndihmohet nga tjetri, normalisht që është i pritshëm edhe falenderimi apo shpagimi ndaj asaj të mire. Ndërsa në situatat kur shpagimi është praktikisht i pamundur, në kulturën tonë popullore ekziston një thënie e moçme dhe shumë domethënëse, “mos ma kthe me t’keq!”. Thënie kjo me nënkuptim të caktuar, shpesh të dyfishtë, po që tingëllon sipërfaqësore dhe jo fort e dëshiruar për veshin e njeriut.

E pikërisht tani po përjetojmë ndjesinë sikur ai “falenderimi” ynë i vazhdueshëm për një të mirë të madhe u shkërmoq, e disi u zhbë brenda minutash. Që në një mënyrë ngjan sikur vërtet “e kthyem me t’keq”.

 Lajm i keq

 Askush nuk tha që “një banor gjerman vrau ushtarët amerikanë…”! Të gjithë e thanë, madje me zë të lartë se vrasësi ishte nga Kosova, mysliman dhe kishte thënë: “Allahu Ekber”. S’mund të ndodhte ndryshe, anipse i riu nga Mitrovica mund të ishte shtetas apo banor i përhershëm gjerman. Ai tekefundit ështe shqiptar dhe ç’është më e keqja kreu krim me një skenar të tmerrshëm, që as mendjet më pjellëkëqija të Beogradit nuk do dinin ta stisnin.

Dukej si shakaja më e keqe. Që doli e vërtetë! Sa shokuese. Sa e papranueshme. Lajmi më i hidhur i radhës, në vazhdën e lajmeve hiç të mira që kanë të bëjnë me Kosovën tash e sa muaj. Epizodi më tragjik në marëdhëniet Kosovë-SHBA.  

Mos na vrisni 

Populli shqiptar i detyrohet shumë miqve të tij perëndimorë. Historia e ka treguar këtë që nga ekzistencializmi i Shqipërisë e deri te historia moderne e Kosovës. Sigurisht, ne nuk kemi kapacitete ekonomike dhe burime natyrore për t’u kthyer miqve tanë të mirat që na kanë bërë. Ne as nuk notojmë në naftë, që të joshnim amerikanët për investime të tyre, për t’ua shpaguar mundin politik e ushtarak. Biles as ata nuk kanë pritur e as nuk po presin që ne t’ua kthejmë të mirën, falenderimin. Për miqtë tanë amerikanë falenderim do t’ishte që ne të bëhemi të mirë e të suksesshëm për veten, jo për amerikanët. Të punojmë mirë për veten, jo për amerikanët. Të forcojmë veten, të zhvillojmë veten. Jo amerikanët.

Tash çka t’u themi atyre? Çka të presin nga ne? Të arsyetohemi se ishte vetëm një rast i izoluar dhe se rastësisht dorasi na paska qëlluar të jetë shqiptar?

Apo ndoshta duhet të presim që miqtë tanë amerikanë të na kuptojnë, të mbyllin sytë e të na kërkojnë vetëm diçka. Që në vend të falenderimit, së paku të MOS I VRASIM! Jo për diçka të tillë!

Por ka ndodhur. E frika është që do të ndodhi sërish sepse kjo mënyrë sjelljeje e shqiptarëve ka filluar të lëshojë rrënjë e të marrë formë gjithnjë e më shumë.

 Homazh

Kosova u godit sërish. Në ditët kur më së paku pritej. Dhe në këtë rast nuk u godit nga jashtë, nga Serbia, por u godit nga brenda, vetvetja. Akti i vrasjes së tmerrshme përbën lajm në çdo faqe gazetash ndërkombëtare, faqe interneti, zyra diplomacishë. Dhe pothuaj në çdo rast përmendet edhe Kosova, sepse ishte një kosovar në pyetje. Ky është rasti më tipik kur vepra e një individi nuk dëmton apriori vetë individin por dëmton mbarë një shoqëri, shtet të tërë. Kjo ngjarje na njollos të gjithëve sepse nuk është vrasje me motive të ulëta, apo vrasje e lidhur me një krim ordiner. Por, janë vrarë pjesëtarë të ushtrisë amerikane. Ushtri për të cilën dikur një popull i tërë jemi lutur të na shpëtojë e çlirojë nga armiku gjatë ditëve më të vështira të ekzistencës tonë. E ajo na shpëtoi, çliroi e vazhdon të na mbrojë. 

Më e keqja në gjithë këtë histori është se ky akt nuk përbën një rast të izoluar. Shembuj aktesh me motive të ngjashme kanë ndodhur edhe më herët. Ky është një tregues i qartë se në çfarë labirintesh të qorrta po shkon shqiptarizma jonë.

Ngushëllimi i familjeve të ushtarëve apo një dënim retorik verbal i aktit është i pamjaftueshëm e pokaq patetik. Një homazh për të vrarët nuk arsyeton gjë.

Ajo që tani më së shumti ka nevojë për një homazh, është vetë Kosova.

Alkena dhe “Vorio-Epiri”


Alkena dhe "Vorio-Epiri"

Alkena dhe "Vorio-Epiri"

Edhe fëmija më i vogël nuk do ta kishte të zorshme të vërente sikletin në shoun e së shtunës të BB4, kur doli banorja e fundit, Alkena. Siklet, që ka kohë që ka prekur një pjesë të caktuar të publikut, e ç’është më e keqja edhe të vetë prezantueses Arbana Osmani dhe opinionistit Blendi Sala. Ishte për të qeshur/qarë, se sa u prekën njerëzia nga nacionalizmi e patriotizmi totalisht i pafajshëm i Alkenës. Është poashtu e habitshme se si Alkena u ndëshkua për bindjet e saja me eleminim, kur të gjithë e dijmë botërisht se:

-në Greqi nuk dëgjohet muzika shqip, së paku në BB apo TV-të kombëtare               

-në Greqi vriten të rinjët shqiptarë jo vetëm me plumba por edhe me mjete tjera rrethanore, me shufra druri e hekuri, deri te zhdukja totale e trupave

-në Greqi edhe emrin o mbiemrin që ke, duhet ta ndërrosh-nëse do të mbijetosh

-Greqia edhe pension të jep vetëm të quhesh – joshqiptar!

-në Greqi edhe gazetarët e TCH-kanë qenë seriozisht të kërcënuar, kur kanë hyrë tinëz në tokat shqiptare të Çamërisë.

-në Greqi ka ndodhë dhunë, asimilim dhe përndjekje çrrënjosëse e etnosit shqiptar

Opinionisti i BB4 e tha që publiku e sanksionoi Alkenën pikërisht për këtë patriotizëm-nacionalizëm, dhe me ngulm insistonte se muzika greke është art, kripa greke është vetëm kripë. Për të të ardhur keq vërtet, nga një person publik, profesor në universitet. Apo nga një prezantuese serioze si Arbana, e cila në dy spektaklet e fundit-u mundua me çdo kusht të diskreditonte bindjet e Alkenës. Ndërsa po të analizojmë anën greke apo sllave, ndodh absolutisht e kundërta. Mediat tundin flamujt antishqiptarë dhe në emër të mbrojtjes së publikut të tyre nga ndikimet e kulturave fqinje, çdo gjë filtrohet deri në detaj. Në vendet tona fqinje, gjithçka shqiptare demonizohet. Edhe kur një i ri vdes nga një aksident trafiku në jug të Shqipërisë, grekët e bëjnë namin, edhe politika çohet në këmbë. Të mos përmendim varrezat e shumë gjëra tjera. Për të arritur kulmin me Bollanon e pikërisht këto ditë me konsullin grek, që nga Korça jep kumtin për ngritjen e “Vorio-Epirit”. Pikërisht këtë ditë kur Alkena u dëbua nga BB4 e u kritikua ashpër nga opinionisti e prezantuesja e BB.

Se na ka rënë perde e zezë syve s’do koment. Ne si popull kemi maninë të duam të tjerët-por vetëm veten jo. Mjafton të shihet se ç’po ndodh me politikën shqiptare në gjithë Ballkanin apo edhe me ambiguitetet në mes shoqërive shqiptare të Shqipërisë dhe Kosovës.

Kjo dashuri e pakursyer ndaj fqinjve do t’kishte kuptim nëse tjerët do t’ishin vërtetë më të mirë se ne, dhe më të mirë ndaj nesh. Por duke e ditur se të gjithë fqinjët tanë, pushtues tradicionalë, që kanë patur dhe vazhdojnë të kenë plane makabre karshi popullit tonë, kjo dashuri ndaj kulturës e artit të tyre, prekë kufijtë e blasfemisë. Dikush përmend se nacionalizmi nuk çon kërkund, se populli shqiptar nuk duhet t’ua kthejë në të njëjtën mënyrë grekëve, serbëve.  Kjo ka kuptim përderisa jemi më të dobëtit ushtarakisht dhe ekonomikisht. Por s’ka kuptim, kur ne çmendemi pas kripës greke, vajit, ushqimeve tjera. Ne nëse vërtet nuk kemi potencial që të pozicionohemi ushtarakisht, apo të kërkojmë Çamërinë prapa, së paku mund të bëjmë ca gjëra simbolike, të vemë embargo shpirtërore ndaj nacionalizmës (muzikës, mallrave) greke, serbe etj. Se kur dikush ta blen shpirtin-të ka blerë komplet. E a ka mjet më të sofistikuar për të blerë shpirtin e një populli sesa me art?? Më tregoni. Ah, se gati harrova…edhe me pensione besa! Vetëm prano që je grek, merr nja 300 euro të mira.

Kjo që shkruaj do të ishte absurde nga këndi i një amerikani, francezi, antropologu a turisti nga Perëndimi e Lindja e largët. Por gjithçka merr tjetër konotacion kur kjo kulturë fqinjësore greke e sllave, gjendet direkt matanë kufirit dhe njihet tradicionalisht antishqiptare. Qoftë edhe me një këngë dashurie, apo çkado tjetër. Qëllimi është influencimi. Mjafton një tingull, notë muzikore, qoftë edhe më e bukura.

Komunizmi vërtet që ka transformuar qenien shqiptare. E ka konzervuar në një mënyrë, edhe kombëtarisht për dekada, por reperkusionet pas rënies së tij janë vërtetë tronditëse. Një shpërlarje pothuaj totale truri të nacionalizmit shqiptar. Tani nuk ka në Ballkan e Europë popull më indiferent ndaj kombëtares, ndaj qenies së tij. Çka kërkon Greqia-Shqipëria pranon, sepse Europa kërkon. Çka të kërkojë Serbia, Kosova-pranon, sepse Europa kërkon. Ndërsa ne të shpërlarë truri, vdesim për muzikën greko-sllave, sepse ajo na paskërka të bëjë me artin, e kurrsesi me influencën, propagandën. Ne gëzohemi dhe simpatizojmë flamurin e Kosovës që s’na paska ngjashmëri me flamurin kombëtar. Dhe se duhet të lumturohemi që flamuri kombëtar mbeti flamur hasreti, që Kosova mbeti pa një flamur kuqezi. Se duhet të prekemi nëse dikush heqë një yll nga torta e një ditëlindjeje.  Se ne duhet t’i duam yjet e flamurit të Kosovës, për shkak të serbëve, kur dihet se më së paku ato yje i duan serbët. Ne duhet të respektojmë gjëra që ata vetë i urrejnë. Sepse jemi mendjehapurit që s’ua kthejmë me t’keq fqinjve tanë.  

Ja deri ku mund të shtrihet logjika. Ja ku kemi arritur. Na ngritet temperatura në një shou televiziv, sepse një banore i thotë ca gjëra troq, dhe ua hapë sytë masës së gjerë, dhe atë në një mënyrë fare origjinale dhe aspak dashakeqëse. Shumë më ndryshe se çdo banor tjetër i BB. Shpresoj t’i ketë rënë temperatura Arbanës dhe Blendit tashmë. Apo mbase regjia po mendohet se si të gjejë alternativa për promovimin “artistik”  të fqinjëve tanë. Po ua preferoj ca art-muzikë. Kësaj radhe nga fqinjët veriorë të Kosovës. Pak muzikë sllave, se edhe ajo s’është e keqe. Është muzikë tekefundit. Çka ka lidhje nëse serbët vranë e prenë në fyt shqiptarët? Sepse muzika na qënkërka art! Edhe nëse atë muzikë e bën gruaja e paramilitarit Arkan, që ka shfarosur jetë njerëzish. S’ka dert. Se ne jemi këta. Shqiptarët mendjehapur! Na vritni pa ne u degjojmë muzikën, se e keni të mirë, art është, art!

Tërë ky marifet i ndodhur në studiot e TV-së që po investon shumë për qështjen kombëtare duket seriozisht paradoksal. Apo duhet ta marrim vetëm si shkarje joprofesionale e të paredaktuar nga regjia e TCH. Se meqë është reality show dhe transmetim live, bëhen dhe fiasko të tilla. Nëse do të thuhej se Alkena doli për shkak të fatit që e solli në nominim apo mos-të-qenit-aktive, ka logjikë. Se të thuhet që doli për shkak të nacionalizmit-kjo është skandaloze. Dhe nëse është e vërtetë, vërtet shoqëria jonë duhet të ndjejë keqardhje për veten e saj, llumin vetëmohues në të cilin është zhytë. Dhe ky është një ndër indikatotorët më negativë që po karakterizon shoqërinë shqiptare të këtyre viteve.

Po mirë, Arbana, Blendi, X-i e Y-i, shpëtuan prej Alkenës patriote. Atë e ndëshkuan, gati e kryqëzuan për prirjet e saj. Ndërsa deklaratat e Bollanos e të konsullit grek në “Vorio-Epir” kush mos t’i ndëshkojë, kritikojë, as me një raport të thjeshtë gazetaresk. Sigurisht ngaqë ata flasin greqisht, u pëlqen muzika greke dhe hanë sallatë greke me kripë greke. Të gjitha i gjejnë këtu, në zemër të Shqipërisë. Askush s’u thotë STOP! Mbase është qështje arti, qështje dashurie (do të thoshte Ergysi).

E ndërkohë shqiptarët largohen nga shtëpia. Hanë njëri-tjetrin së gjalli.

V5 Vota – Vjedhja – Vetëmohimi – Vetëvendosja – Vikiliks


       

Vota - Vjedhja - Vetëmohimi - Vetëvendosja - Vikiliks

Vota – Vjedhja – Vetëmohimi – Vetëvendosja – Vikiliks

Është e çuditshme se si shume fjale, pergjithesisht te nderlikuara, te veshtira e te diskutueshme ne dometheniet e tyre nisin me shkronjen ‘v’. Eshte kjo nje rastesi, apo e thene per te qene, nuk e di. Por di qe te gjitha keto lidhen ngushte ne kompleksitetin e Kosoves se sivjetshme. Kosoves se vitit 2010.

 Vota

Kjo eshte vota: nje leter e thjeshte qe pret vetem nje gjurme lapsi, per t’u rikthyer mepastaj ne bartesen e fateve te nje shoqerie.

Shume nga ne menduam qe tashme e kishim ndertuar nje raport te shendoshe me voten, shpesh duke u tallur me kutite e votimit te Rames e Berishes. Por doli te jete bindje e gabuar. Ne ne mes vetandej e ketej ‘kufirit’ dallojme pak ne menyren e te berit te gjerave. Por dallojme shume ne menyren e reagimit. Mungesa e sharjeve te renda publike, dhe rrahjet masive te zgjedhesve, nuk e bejne situaten me te kendshme aspak.

Ne tere kete prapakthim edhe analizat duken patetike. Por patjeter qe dicka duhet te thuhet. Per veten, ne mos per te tjeret. Se, nuk me behet vone cka thote Europa per kete. Kush merzitet per ta. Nuk e mendoj qe ata jane djeme me te mire apo me te ndershem se ne. E kam me vetveten, rinine, popullin. Ne dijme, mundemi dhe meritojme me shume se sa ku jemi tani.

Vjedhja

Korrupsion! S’me pelqen si shprehje. Jo per tjeter, por kemi nje me te mire, me te drejtperdrejte, vjedhje. Pasi u be qe sa kohe, u diktua, u publikua, iu perplas zyrtarisht ftyres se aktereve kryesore-prape nuk ndodhi gje. Akteret, jo qe vodhen ç’munden deri me tani, ata tashme e vodhen edhe voten! Edhe pa pike skrupulli. Sa tronditese, ngulfatese, plasese. Po po, plasese! Kjo eshte. Kujt po ia bejne kete? Kujt? Kujt?

Vetëmohimi

Pse nuk u protestua ne momentin kur u publikuan raportet per vjedhjen ne Kosove nga organizatat nderkombetare? Mos populli kishte vjedhur vete, dhe s’bente ze? Sigurisht qe jo.

Pse kurre nuk u protestua per papunesine, terrin, familjarizmin e moszhvillimin? Pse? Perderisa studentet ne Angline e pasur e te zhvilluar e rrezikojne edhe vete familjen mbreterore me protesta ne rruget e Londres, pse rinia jone vetemjaftohet me realitetin?

Pse nuk protestohet tani kur njefar Dik k… akuzon per trafikim organesh UÇK-ne? Kryeministrit tone s’do ti prishej qejfi ne kete rast. Se thote: po akuzohet lufta e popullit shqiptar! Po a do t’i prishej atij qefi, nese ky popull do ta gjuante me gure, akuzonte dhe denonte per korrupsionin e deshmuar ne kohen e qeverisjes se tij dhe vjedhjen e paprecedente te votave? Sigurisht qe po!

S’do mend qe zgjedhja jone qe beme dhe po bejme, per te heshtur, se jane te tjeret qe do t’na nxjerrin nga lloçi, se do te pike dikush nga qielli qe t’na qeverise ndershem, nuk ka te beje asgje me vetedijen e perparimin, por thjesht me vetemohimin, regresin.

Vetëvendosja

Ne fillet e saj dukej si tendencioze, si e tejmbushur me patriotizem e diletantizem, si kostum i papershtatshem per prerjen europiane te Kosoves. Na pelqenin, por tashme kishim nje dashuri te re, te madhe. Europen! Dhe gjithçka qe bente ajo me Kosoven ishte e pranueshme. E te gjithe shushatnim. Se s’kishin c’benin me shume partite, politikanet. Arsyetohej varferia, arsyetohej papunesia, arsyetohej terri! Se shushatja, thene te drejten na ishte mbjellur me kohe, nga rezistenca kundrejt shtetit me monstruoz te Europes. E eshte pikerisht Vetevendosja qe guxoi dikur, Vetevendosja qe po guxon edhe tani. Vetem se per ironi te fatit tani lufton per te vendosur vete ekzistencializmin e ketij shteti ne rruge te drejte. 

Se sa fitoi, si ia doli, sa do te nderroje menyren e berjes se gjerave nga brenda parlamentit, se si do t’i pershtatet Kosoves europiane, mbetet te shohim. Por dicka ka arritur:

– Qe mos ta lere indiferentizmin te futet deri ne strukturat e ADN-se sone, si dhe

– Te pasuroje fuqishem aktualitetin mbareshqiptar me kete koncept sa te vjeter e te ri.

Vikiliks

Sa pamje bajate qe kishin ato kabllogramet e Wikileaks. Sigurisht, meqe jane te natyres sekrete e konfidenciale, s’duhet te jene te stilizuara, sepse nuk jane per shitje, e per pasoje as per ekspozim masiv. He!

Bota po ndryshon cdo here, ne kohe dhe hapesire. Shembujt e Vikiliks jane kurajuese mbi te gjitha. Edhe nese kjo organizate nuk do ta ndryshoje Ameriken, Europen, Rusine, boten, nje gje e beri. Per nje kohe i ç’sekretoi, i ç’konfidencializoi, ua hoqi breket qeverive. Dhe popujve u dha nje mesim. Se s’duhet qene konformiste edhe nese jetohet ne shoqeri te zhvilluara e moderne. Se per shoqerite ne zhvillim as mos te flasim! 

 V5

Kosova duket te jete vertete arene ndryshimesh, te mirash e keqijash, goditjesh e kundergoditjesh, qofte nga jashte, qofte brenda vete saj. Arene e Vjedhjes  se Votave, shperlarjesh parashe, target akuzash tronditese. Te mos permendet varferia e vuajtjet e popullit… 

Ç’ti behet?

Duhet te reagojme. Nuk duhet te rrime urte, te behemi pjese e ketij Vetëmohimi. Nuk duhet te presim ambasadorin amerikan te thote ‘votat u vodhen’, se ai thote, por mund ta beje shkarazi, ashtu si edhe beri! Neve s’duhet te na bejne pershtypje heroizmat e militantizmat qe s’na cojne kund. Studentet, te diplomuarit, papunet, gjithe populli te veprojme. Duke ua bere te pasigurte pushtetin kujtdoqofte, qofshin ata te krahut te luftes, paqes apo neser te vete Vetëvendosjes, nese nuk bejne punet si duhet. Nuk duhet te presim Vikiliksin te vije te pergjoje, te dokumentoje per sherret, hajnite, e keqperdorimet ne tere sistemin tone. Ne i dijme tashme te gjitha. Ne jemi populli. Jemi zeri!